Najviši evropski sud za ljudska prava presudio je u utorak u korist atletičarke Kaster Semenje, rekavši da bi sudovi u Švajcarskoj trebalo da joj daju novu šansu da se izbori sa zahtjevom da sportistkinje sa visokim prirodnim testosteronom mogu da uzimaju ljekove da bi ga snizili.
Južnoafrička dvostruka olimpijska šampionka na 800 metara obratila se Evropskom sudu za ljudska prava (ECHR) u februaru 2021. nakon što je izgubila žalbe u CAS-u, najvišem sportskom sudu, i Švajcarskom saveznom sudu (SFT) u dugotrajnoj pravnoj borbi.
ECHR je presudio, slabom većinom od četiri glasa za i tri protiv, da prvobitna Semenjina žalba na propise Svjetske atletike nije pravilno saslušana.
„Sud je posebno utvrdio da podnosiocu predstavke nisu pružene dovoljne institucionalne i proceduralne garancije u Švajcarskoj koje bi joj omogućile da njene žalbe budu efikasno ispitane“, navodi se u saopštenju Evropskog suda za ljudska prava.
„Visoki ulozi u predmetu za podnosioca predstavke i usko polje procjene dato tuženoj državi trebalo je da dovedu do temeljne institucionalne i proceduralne revizije, ali podnosilac predstavke nije bio u mogućnosti da dobije takvu reviziju.“
Semenja sada može da ponovo ospori pravila koja su njenu karijeru stopirala. Ona ima zdravstveno stanje poznato kao hiperandrogenizam, koje karakteriše viši od uobičajenog nivoa testosterona, hormona koji povećava mišićnu masu, snagu i hemoglobin, što utiče na izdržljivost.
Prema pravilima, da bi se takmičili u ženskim disciplinama, sportisti sa razlikama u seksualnom razvoju (DSD) koji rezultiraju visokim nivoom testosterona moraju da ih snize na nivo „zdrave žene sa jajnicima“.
Mogu uzimati kontracepcijske pilule, imati mjesečnu injekciju ili se podvrgnuti operaciji uklanjanja testisa.
Svjetska atletika je saopštila da ostaje pri svojim pravilima, koja će za sada ostati na snazi.
„Ostajemo pri stavu da su propisi DSD-a neophodno, razumno i proporcionalno sredstvo zaštite fer konkurencije u ženskoj kategoriji, što su zaključili i Sud za sportsku arbitražu i Švajcarski savezni sud, nakon detaljne i stručne procjene dokaza. „
Sud za sportsku arbitražu presudio je 2019. da su pravila globalnog upravljačkog tijela neophodna za fer takmičenje među ženama.
Semenja je tada rekla da su pravila diskriminatorna, a da se od kontracepcijskih pilula osjećala „stalno bolesna“. Izgubila je žalbu SFT-u sljedeće godine da poništi presudu CAS-a iz 2019.
Svjetska atletika je dosljedno govorila da su propisi usmjereni na stvaranje jednakih uslova za sve sportistkinje.
Semenja je osvojila zlato na 800 metara za žene na Igrama 2016. i takođe je trostruka svjetska šampionka.
Propisi, koji su se prvobitno primjenjivali na trke od 400 metara do milje, prošireni su u martu i obuhvataju sve ženske discipline na stazi, sprečavajući Semenju da ponovo pokrene karijeru trčanjem na dužim stazama.
