Sistematski pregledi, Zavod za sportsku medicinu i mentalitet – tri najveća izazova sportskog zdravlja u Crnoj Gori

U modernom sportu zdravlje sportista i sportistkinja velika je tema na svjetskom nivou.

Sistematski pregledi, preventiva i kvalitetna sportska medicina ključni su za dugu karijeru i sigurnost sportista.

Posebno je važno da se mladi sportisti i sportistkinje pravilno prate, jer rano uočavanje problema može da spriječi ozbiljne komplikacije u budućnosti. O zdravstvenim protokolima, izazovima i trenutnom stanju sportske medicine u Crnoj Gori na konferenciji Sport iz drugog ugla govorili su ljekari  Snežana Mitrović i Dalibor Ćorić, specijalisti sportske medicine.

Osnova i početak su sistematski pregledi najmlađih, naglašeno je.

“Pored toga što utvrđujemo da li je neko zdrav, identifikujemo i stanja bolesti ili povrede koje usljed neadekvatne, ili fizičke aktivnosti uopšte, mogu da dovedu do pogoršanja zdravstvenog stanja. Ključ stavljamo da identifikaciju poremećaja kardiovaskularnog sistema, prije svega srca”, kazala je dr Mitrović i naglasila:

“Savjetujemo da se takvi pregledi obavljaju makar jednom godišnje, a poželjno je periodično, na šest mjeseci. Tim kontrolnim pregledima pratimo kako sportska aktivnost utiče na zdravlje i organizam jednog sportiste”, naglasila je.

Na taj način, u ranom stadijumu mogu da se otkriju zdravstveni problemi.

“Recimo, deformiteti kičmenog stuba, stopala… Takođe, identifikujemo i gojaznost, tako da dajemo savjete kako da se dijete hrane, koje fizičke aktivnosti da upražnjava… Možemo da ustanovima i poremećaje vida, sluha… Imamo i primjere da su u ranoj fazi otkriveni, nažalost, i maligniteti, iz običnih nalaza krve slike”, kazala je dr Mitrović.

Naglasak je na otkrivanje eventualnih bolesti srca, koje mogu da se dijagonstikuju jednostavno, a znače mnogo – mogu i da spasu život jednog djeteta, sportiste.

“Utvrđivanjem eventualnih kardio-vaskularnih problema, možemo na vrijeme da djelujemo i terapijski i da na taj način spriječimo mnogo ozbiljnije zdravstvene situacije. Bitno je da se medicinski protokoli u dječijem uzrastu standardiziju”, nadovezao se dr Ćorić.

Da bi se medicinski protokoli sproveli na najbolji mogući način, potrebna je krovna ustanova, a to je, kazao je dr Ćorić – Zavod za sportsku medicinu.

Formiranje takve institucije odavno je propisano i Zakonom o sportu iz 2018. za izmjenama i dopunama iz 2021. godine. To je, međutim, samo mrtvo slovo na papiru.

“Kroz Zavod za sportsku medicinu standardizovali bismo sve medicinske protokole, tako da bi i djeca iz najmanjih klubova iz svih krajeva Crne Gore i profesionalci imali makar osnovni sportsko-medicinski pregled na istom nivou. Na taj način dobili bismo i reprezentativne rezultate, koje bismo mogli da upoređujemo sa rezultatima iz zemalja okruženja i Evrope”, rekao je dr Ćorić.

 “To treba da bude ustanova koja bi zadovoljila potrebe svih sportista – od mogućnosti dijagnostike, redovnih sistematskih pregleda do mogućnosti rehabilitacije”, kazala je dr Ćorić.

Pored toga što Crna Gora nema Zavod za sportsku medicinu, pa ni prostori koji je potreban za takve preglede, problemi u sprovođenju medicinskih protokola su i nedostatak ljekara specijalista sportske medicine i nedostatak adekvatne medicinske opreme.

“Takođe, tu su i finansijske mogućnosti klubova i saveza, koje često sprečavaju da se pregledi obavljaju na adekvatan način. Klubovi koji igraju na većem nivou, na međunarodnoj sceni, prinuđeni su da poštuju protokole, jer bez bez toga ne bi mogli da učestvuju u tim takmičenjima. Klubovi nižeg ranga imaju manje novca i prema našim iskustvima i slabije poštuju protokole. Takođe, nemamo ni jasno definisan zakon po kome bi svi sportisti trebalo da se pregledaju pod utvrđenim protokolima. Mi i nemamo sopstvene protokole, već koristimo protokole evropskih država, koji jesu, naravno, dobri, ali se ne poštuju u potpunosti”, kazao je dr Ćorić, naglasivši i problem mentaliteta.

 “Riječ je o nerazumijevanju trenera, pa i roditelja, koji ne shvataju koliko je bitno pridržavati se pravila i medicinskih protokola. Takođe, često postoji unaprijed zacrtan cilj, pa i kada ljekar utvrdi problem, to se doživljava kao skretanje sa tog puta, pa se u ne malom broju slučajeva dogodi da klubovi, pa i roditelji, prikrivaju povrede ili neke druge probleme, kako ne bi došlo do takve situacije”, kazao je dr Ćorić.

Kao rijetki specijalisti sportske medicine, dr Mitrović i dr Ćorić ističu da su oni specijalizovani da otkriju određene vrste problema i koji znaju da li dijete može da se bavi određenim sportom.

“Ako ne može da se bavi nekim sportom, uvijek možemo da napravimo preorijentaciju – da dijete možemo da uputimo na neki drugi sport, koji može da upražnjava iako ima određene probleme”, naglasila je dr Ćorić.

Preporuka je, istakla je dr Mitrović, da se uradi bar minimum pregleda, kojim se utvrđuje minimum zdravstvene sposobnosti, dok sportisti koji su u jačem trenažnom procesu i koji se profesionalno bave sportom, moraju da imaju preglede mnogo većeg nivoa.